Lăng chủ tịch Mao Trạch Đông (chữ Hán: 毛主席纪念堂, bính âm: Máo Zhǔxí Jìniàntáng, Hán Việt: Mao chủ tịch Kỉ niệm đường) là nơi đặt thi thể của Mao Trạch Đông, chủ tịch Đảng Cộng sản Trung Quốc, nằm giữa Quảng trường Thiên An Môn, Bắc Kinh.
Ý nguyện của Mao Trạch Đông là được hỏa táng khi chết, nhưng thực tế thi thể ông được ướp và trưng bày trong lăng. Việc xây dựng lăng được tiến hành ngay sau khi ông qua đời. Lăng có diện tích 70.000 mét vuông được xây dựng và thiết kế vào tháng 8 năm 1977. Với dòng chữ "Nhà tưởng niệm Mao chủ tịch" bằng bạch kim trên nền đá hoa cương màu mận. Sừng sững và uy nghiêm của 44 cột đá xung quanh tòa nhà được tô điểm thêm mái ngói men vàng. Tạo thành một tổng thể kiến trúc cực kì uy nghiêm.
Hệ thống cung cấp điện ánh sáng, chống ẩm được cải tạo và thiết kế mới. Được phân thành nhiều tầng lớp giám sát đảm bảo an toàn, do cơ quan trung ương điều khiển chỉ huy.
Theo tiết lộ của Lý Chí Thỏa, bác sĩ riêng của Mao Trạch Đông thì khi Mao mất, vì lúc đó quan hệ Trung Quốc với Liên Xô đang xấu nên họ gửi hai người đến Hà Nội để học hỏi cách bảo quản thi hài, theo cách bảo quản thi hài Hồ Chí Minh tại Lăng Hồ Chí Minh. Tuy nhiên, chuyến đi không kết quả vì Việt Nam từ chối chia xẻ kinh nghiệm và còn không cho các nhà khoa học Trung quốc xem thi hài Hồ Chí Minh . Cũng theo Lý Chí Thỏa, thì mũi Hồ Chí Minh đã bị rữa, râu cũng hỏng .
Lăng được khởi công xây dựng sau khi Mao Trạch Đông qua đời (9 tháng 9, 1976). Lễ động thổ diễn ra vào ngày 24 tháng 11, 1976, hoàn thành ngày 24 tháng 5, 1977. Một người trong đội xây dựng lăng viết chữ lên tấm bảng của lăng mộ.
Theo một tờ báo của Trung Quốc, vào đầu năm 1977, người dân khắp nước Trung Quốc đổ về để thiết kế và xây dựng lăng. Nhiều vật liệu có chất liệu tốt được chuyển về như:đá granite từ tỉnh Tứ Xuyên, đĩa sứ từ tỉnh Quảng Đông, cây thông từ Duyên An, tỉnh Thiểm Tây, những mảnh đá từ núi Thiên Sơn, sỏi Nam Kinh,... Các bản được ghi ở tỉnh Giang Tây.
Nước và cát từ eo biển của Đài Loan cũng đã được đưa về để tượng trưng cho nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa. Hơn 70.000 người đến từ Bắc Kinh, Giang Tô, Sơn Tây, Vân Nam, Thượng Hải, Hồ Nam,... đã tự nguyện lao động để xây dựng lăng đẹp hơn, nghiêm trang hơn. Lăng được đóng cửa tạm thời để cải tạo trong vòng 9 tháng. Đến tháng 9 được mở cửa trở lại để người đến viếng. Trong lăng có xây dựng hệ thống chiếu sáng, chống ẩm, thang máy tự động an toàn, đáng tin cậy nhất trong lăng.
“ | Ngày 11/9, tôi được
thông báo giao phụ trách tổ công tác bảo quản thi hài Chủ tịch Mao
Trạch Đông. Khi đó tôi mới biết thi hài ông phải được bảo quản, lưu
giữ lâu dài và xây dựng Nhà kỷ niệm để mọi người vào viếng.
Rõ ràng quyết định này mới được đưa ra, có lẽ là trong ngày hôm đó. Tôi tuy đã đảm nhận nhiều nhiệm vụ y tế quan trọng, nhưng lần này lại không thấy tự tin như các lần trước. Bảo quản thi thể không khó, yêu cầu chỉ là để lâu không bị phân hủy, điều này đều đã có các phương pháp khoa học. Nhưng bảo quản thi hài để mọi người chiêm ngưỡng di hài thì lại khác, yêu cầu sắc mặt, thần thái, dung mạo phải đạt chuẩn, lại còn chịu ảnh hưởng bởi chiếu sáng, nhiệt độ và độ ẩm. Là một bác sỹ lâm sàng, kiến thức của tôi về mặt này không
nhiều, thực tế lại không có phương pháp khoa học chắc chắn, trong
khi đó yêu cầu phải kịp thời áp dụng các biện pháp bảo quản, không
được để lỡ thời gian kẻo gây nên tổn thất không thể bù đắp được.
Nhiệm vụ chính trị vô cùng trọng đại đó, tuy rất nhiều khó khăn
nhưng không thể không đảm đương, vì vậy tâm tư của tôi rất phức
tạp… (Ngô Giới Bình) |
” |
Lăng có diện tích 70.000 m vuông, được thiết kế vào tháng 8 năm 1977. Trên đỉnh lăng là dòng chữ "毛主席纪念堂" (Nhà tưởng niệm Mao Chủ tịch) bằng bạch kim trên nền đá hoa cương màu mận. Xung quanh lăng sừng sững với hơn 40 cột đá xung quanh được tô điểm thêm một màu vàng.
Trước lăng là cửa được làm bằng gỗ quý từ Hồ Nam. Trên bức tường trong lăng là lá cờ Trung Quốc được khắc bằng đá quý trên bức tường đá mài đen. Trong phòng đặt thi hài có hệ thống chiếu sáng, chống ẩm và thang máy tự động. Trong lồng kính, Mao Trạch Đông đang nằm với bộ quần áo quân phục, trên là lá cờ cộng sản đắp lên người chủ tịch. Hai bên là những cây dương xỉ xanh và bức tường làm bằng gỗ quý Sơn Đông. Một hệ thống kiểm soát an ninh được trang bị trước lăng. Bên cạnh đó là những cửa hàng bán hoa.
Sân trước có một tượng đài để tưởng niệm các anh hùng liệt sĩ. 4 phía lăng đều có trồng cây thông tươi tốt quanh năm. Hai bên lăng là Đại lễ đường Nhân dân và Nhà tưởng niệm các anh hùng, bảo tàng quốc gia.
Sân sau là lối đi rộng để nghỉ ngơi và các khu tiếp theo của quảng trường Thiên An Môn và khu lưu niệm.
“ | Từ Quảng trường vào cửa
lăng phải qua một hệ thống kiểm soát an ninh khá gắt gao. Vì quên
mang theo Hộ chiếu nên tôi mãi mới vào được. Ngay trước thềm có
quầy bán hoa, có đông thanh niên rẽ hàng đến mua hoa 3 tệ/bó. Khi
vào họ đặt bó hoa ngay chân bệ tượng Mao Chủ tịch trong tư thế ngồi
đặt ở Tiền sảnh mà bái lậy. Dòng người đi vòng quang quan tài kính
mà chiêm bái. Không thể ai biết chắc nằm trong hộp kính trong suốt
đó là di hài hay hình bằng sáp?. Ra khỏi Nhà tưởng niệm cổng sau
cũng bài trí giống hệt cửa tiền.
Từ cửa này chúng tôi đi dọc đường để tới chi nhánh của Khách sạn
chúng tôi đang nghỉ là Khách sạn Kiến quốc. |
” |
Lăng mở cửa hoạt động 5 ngày trong 1 tuần, thứ ba, tư, năm, bảy, chủ nhật. Mở cửa từ 7:30-11:30 vào mùa nóng và 8:30-12:00 vào mùa lạnh. Vào ngày lễ và chủ nhật lăng sẽ mở cửa thêm 30 phút. Riêng thứ hai và thứ sáu lăng đóng cửa để cải tạo lại.
Khoảng vào giữa tháng 11, lăng tạm đóng cửa để tu bổ lại. Sau sinh nhật Mao Trạch Đông nhà kỷ niệm tạm thời đóng cửa để bổ sung phần nước còn thiếu vào thi hài Mao Trạch Đông để giữ gìn được lâu dài.
Ở lăng Mao Trạch Đông, khách vào cửa miễn phí, phải qua cổng kiểm soát an ninh.
Khách đến lăng tham quan phải ăn mặc lịch sự. Không mang điện thoại di động, máy ảnh, máy quay phim. Phải trật tự, đi nhẹ, nói khẽ, không được đùa giỡn. Tỏ thái độ tôn nghiêm đối với Mao Chủ tịch.